سال های پیش از دبستان، مرحله شکل گیری شخصیت کودک است. یک برنامه آموزشی مناسب در این دوره، تجاربی محرک برای رشد ذهنی، زبانی، جسمی، اجتماعی و عاطفی کودکان فراهم می آورد، اگر این نوع برنامه ها به گونه ای سازمان داده شود، می تواند محرومیت ناشی از کمبودهای محیط خانه را جبران کند و کودک را در ساختن مبنایی قوی برای سهولت رشد بعدی و بارور کردن استعدادهای کاملش یاری نماید. برای آموزش و تغییر مهارتهای اجتماعی و ذهنی کودکان باید به تقویت و غنی سازی محیط آنان قبل از ورود به دبستان مبادرت ورزید. آنها به ویژه تحت تأثیر رویدادهایی قرار می گیرند که نسبتا تازگی دارند.
وظیفه آموزش پیش دبستانی افزودن توانایی است تا دانایی، زیرا کودک در آغاز اندیشه کاملاً منطقی ندارد و لازم است مراحلی فراهم آورد که طی سپری کردن آن مراحل فکر منطقی کودک گسترش یابد.

 

⭐️مهارت های ذهنی کودک در پیش دبستانی:

 

• تا عدد ۱۰ و گاهی بیشتر را از حفظ می‌شمارد.
• ارتباط متناظر اعداد و اشیا را درمی یابد.
• مجموعه سازی می‌کند؛ می‌تواند دو مجموعه از اشیا را بشمارد، با هم مقایسه کند و بین اعضای دو مجموعه تناظر یک به یک برقرار کند.
• تصاویری که از انسان در نقاشی‌هایش می‌کشد کامل تر شده است، قبل از شروع نقاشی درباره آنچه دوست دارد بکشد، تصمیم می‌گیرد.
• مفاهیمی مانند خیلی، مقــداری و چند تا را درک می‌کند.
• مفاهیم راست و چپ را تشخیص می‌دهد و رابطه کل و جزء را درک می‌کند.
• محاسبات ساده، مثل جمع و تفریق های ساده تا ۵ را می‌تواند با مثال های عینی انجام دهد.
• مفاهیمی مثل اول، وسط، آخر، پهلو، پشت، رو، زیر و عقب را درک می‌کند.
• مفهوم شباهت ها و تفاوت ها را درک می‌کند.
• روزهای هفته را به ترتیب نام می‌برد.
• مفهوم ترتیب را درک می‌کند و می‌تواند با استفاده از اشیا و اشکال مختلف سری سازی کند.

 

⭐️پرورش مهارت های ذهنی

 

ذهن کودک وقتی به خوبی تحول می یابد که فعال باشد. کودک فقط چیزهایی را خوب فرا می گیرد که از راه مشاهده، تعمق، تجربه و فعالیت شخصی آموخته باشد. در این میان بازی‌های سازمان یافته و هدایت شده و بازی‌های آزاد، نقشی بی بدیل در تسریع و تقویت توانایی هایشان ایفا می کند.کودک از توجه دقیق به جزئیات می تواند به خواص اشیاء، تفاوت ها و شباهت ها، اشکال، تشخیص ابعاد و … پی ببرد.
تمرینات متعددی جهت خوب مشاهده کردن، برای کودک پیش‌بینی کنید. فرصت های زیادی را برای آزمایش و تجربه در اختیار کودک بگذارید، کودک در این سن کنجکاو است و کنجکاوی پیش نیاز یادگیری است.
توانایی کامل کردن شکل ها، مهارت درک توالی در این سن تقویت شود. داستان نیمه تمام که با خلاقیت کودک تکمیل شود، کشیدن نقاشی از قصه ها زمینه را برای ارتقای مهارت های تفکر او فراهم می سازد.
مهارت های عددی را با استفاده از کم و زیاد کردن اشیاء و شمارش آنها تقویت کنید.
فعالیت هایی طراحی کنید که باعث تقویت هوش و ادراک فضایی کودک شوند ( مثل تمرکز روی تقارن اشیاء در فضا).
برای درک مفاهیم زمانی، قبل، بعد، دیروز، فردا و… مرتبا در کارهای روزانه مورد توجه قرار دهید.
محیط های طبیعی همیشه فرصت های بسیاری را برای بررسی، مقایسه، قضاوت، حل مسئله، آزمایش، کشف رابطه علت و معلولی و تحریک کنجکاوی کودک فراهم می‌آورند. حتماً فعالیت هایی برای خارج از محیط آموزشگاه پیش بینی کنید.

 

⭐️مهارت های اجتماعی

 

کودکان برای آنکه بتوانند خودشان را با اجتماعی که در آن زندگی می کنند، هرچه بیشتر سازگار کنند، باید مهارت های اجتماعی گوناگون را بیاموزند. «هراندازه انسان در ارتباط با ديگران بيشتر و همه جانبه تر بتواند به هدفهای خويش برسد، ما او را در زمينه های اجتماعی ماهر تر می دانيم».

 

⭐️مهم‌ترین مهارت‌های اجتماعی لازم برای کودکان، عبارتند از:

 

۱- سلام کردن: کودکانی که مشکل ارتباطی دارند، ممکن است به افراد آشنای خود هم سلام نکنند. در مواردی ممکن است تن صدایشان چندان دوستانه و صمیمی نباشد. بخش غیرکلامی به اندازه بخش کلامی آن اهمیت دارد.

 

۲- پیش قدم شدن در گفتگو: گاهی افراد موضوعی برای صحبت کردن با یکدیگر ندارند، در اینگونه موارد می‌توانند پرسشی را مطرح کنند؛ مثل کارتون خرس‌ها یا فلان فیلم را دیده‌ای؟ یا می‌دانی در مدرسه چه اتفاقی افتاده است؟ موضوع بحث باید برای هر دو طرف جالب و جذاب باشد تا هر دو را به نوعی درگیر صحبت کند.

 

۳- درک احساس شنونده: افرادی که مشکل ارتباطی دارند، اغلب در درک احساس شنونده نیز ناتوان هستند، درحالی‌که کودک یا نوجوان اجتماعی، سریع و راحت می‌تواند حالت‌های احساسی شنونده‌اش را بشناسد و طبقه‌بندی کند، آنگاه سخنانش را ارزیابی کند و براساس پاسخ‌هایی که از شنونده دریافت می‌ کند، کلماتش را انتخاب کرده و گفت‌وگو را ادامه دهد.

 

۴- همدلی کردن: همدلی کردن شبیه درک گفته‌های دیگران است، با این تفاوت که شنونده باید سعی کند احساسات سایر افراد را نیز درک ‌کند.

 

۵- یافتن نقاط مشترک: برای حفظ یک مکالمه دوستانه، توجه به نقاط مشترک هر دو طرف اهمیتی خاص دارد.

 

۶- پیش‌بینی کردن: برای حفظ گفت‌وگو، کودک یا نوجوان باید از قبل بتواند تاثیر گفته‌های خود را بر شنونده پیش‌بینی کند و افکار شنونده را درنظر داشته باشد.

 

۷- شیوه حل مسئله: بخش دیگری از مهارت اجتماعی افراد مربوط به تشخیص درست اختلاف‌ها و مسائل بین افراد است. کودکان و نوجوانانی که توانایی درک اختلاف ضمن گفت ‌وگو را ندارند، معمولاً دچار ضعف ارتباطی هستند.

برای یک مکالمه و گفت‌وگوی دو طرفه و حفظ روابط دوستی نیاز به برنده شدن یکطرفه نیست، بلکه باید هر دوطرف از مکالمه برنده بیرون بیایند.

 

۸- عذرخواهی کردن: فردی که از مهارت‌های اجتماعی بالایی برخورد است، با اعتماد به نفس کافی پا پیش می‌گذارد و بابت اشتباهش عذرخواهی می‌کند.

 

⭐️از مهارت های اجتماعی دیگر:

 

🔸مهارت اشتراک گذاری؛ کودکان در سنین بین ۳ تا ۶سال چندان تمایلی به اشتراک گذاری ندارند.

 

با اینکه به کودک برای این کار نباید اصرار کنیم ولی هنگامی که چیزی را به اشتراک می‌گذارد، این عادت را در او تقویت کنید و از او تشکر کنید.

 

🔸مهارت همکاری: کودکان از حدود سه و نیم سالگی می توانند برای رسیدن به هدفی مشترک با همسالان خود همکاری کنند. برای تقویت آن، در انجام کارهای روزمره زندگی، می توانید بر اهمیت همکاری تاکید کنید.

 

🔸مهارت دنبال کردن دستورالعمل ها: دنبال نکردن دستورات می تواند برای کودک عواقب زیادی داشته باشد.نباید به کودک خردسال، بیش از یک دستورالعمل در یک زمان بدهید. دستورالعمل نباید به صورت سوالی مطرح شود.

از آنها هنگام پیروی از دستور، تشکر کنید.

 

🔸مهارت اجتماعی احترام به حریم شخصی: برخی از کودکان عادت دارند که از فاصله ی نزدیک با دیگران صحبت کنند که این موضوع ممکن است باعث آزار دیگران شود.بهتر است برای مشخص شدن موقعیت های نامناسب در زمینه ی حریم های شخصی با کودک به ایفای نقش در سناریو های مختلف بپردازید.

 

🔸مهارت رعایت ادب: استفاده از کلمات مودبانه مثل لطفا، ممنونم ودیگر اصطلاحات محترمانه، باعث می شود که توجه ها به سمت کودک به درستی جلب شود. برای تقویت این مهارت، بهتر است خودتان به عنوان یک الگوی مناسب رفتار کنید و اگر کودک فراموش می کند، وقتی به خاطر آورد او را مورد تشویق قرار دهید.

 

نتیجه گیری

 

با توسعه مهارت های ذهنی، زمینه ایجاد تفکر منطقی در کودک فراهم می‌شود، استدلال می‌کند، به حل مسئله می‌پردازد و تفکر خلاق و تفکر انتقادی در او رشد می یابد.
و رشد اجتماعی به کودک کمک می‌کند تا عزت نفس پیدا کند. کودکی که به شرکت در بحث و تصمیم گیری ها تشویق نمی شود، تصویر مثبتی از خویش در ذهن نخواهد داشت. در مقابل، پرورش نگرش مثبت نسبت به خود در کودک او را فردی انعطاف پذیر بار می‌آورد که اشتباهاتش را می‌پذیرد و از شکست نمی هراسد.

 

مجموعه و پیش دبستانی دنیای اندیشه به عنوان بهترین پیش دبستانی اصفهان زیر نظر آموزش و پرورش استان اصفهان فعالیت دارد و رویکرد های آموزشی به روز دنیا را تا جای ممکن اجرا کرده و در محیطی کاملا عینی و پژوهشی و بازی محور مطالب را به کودکان منتقل می کند همچنین با استفاده از آموزشهای نوین و عروسکی با حضور مربیان مجرب فضای مجازی را برای دلبندان شما جذاب تر ساخته است.

 

 

گردآوردنده؛ مرضیه بلوری نژاد